Η πόλη του Μεσολογγίου εκτός από πόλη σύμβολο για την ιστορία της, ταυτίζεται και παραπέμπει στις έννοιες λιμνοθάλασσα, ψάρι, παραδοσιακή αλιεία. Γύρω από αυτές τις λέξεις διαμορφώνεται μία άλλη πλευρά της ταυτότητας της πόλης άγνωστης στους πολλούς εφήμερους επισκέπτες της.
Κοντά στη λιμνοθάλασσα αναπτύσσεται ένα παζλ μορφών και σχηματισμών μια ποικιλότητα οικοτόπων που ο ένας διαδέχεται τον άλλο σε αρμονική συνέχεια. Ανοιχτή θάλασσα, εκβολικά συστήματα, βαλτώδεις εκτάσεις, λοφώδεις και ορεινές περιοχές, σε αυτά περιλαμβάνονται το μεγαλόπρεπο φαράγγι της Κλεισούρας, χαρακτηρισμένο σαν «περιοχή ιδιαιτέρου κάλλους» και το δάσος του Φράξου χαρακτηρισμένο σαν «Μνημείο της Φύσης». Το κυρίαρχο όμως είναι το σύμπλεγμα λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου - Αιτωλικού, με έκταση 150.000 στρέμματα που το καθιστούν το μεγαλύτερο στη χώρα μας και το δεύτερο μεγαλύτερο στην Ευρωπαϊκή Μεσόγειο.
Μια μεγάλη ποικιλία φυτών και ζώων με έντονη βέβαια την παρουσία των πουλιών, κοινών και σπάνιων, συναρπάζουν με την αρμονία στην κίνησή τους, με τα χρώματά τους, με τις φωνές τους αλλά και με την ευεργετική τους προσφορά στην ισορροπία της φύσης. Οι βασιλαετοί του Κουτσιλάρη, τα όρνια της Κλεισούρας, οι αβοκέτες και τα φλαμίγκο των αλυκών, οι καλαμοκανάδες, οι χουλιαρομύτες. είναι μερικά από τα είδη που ζουν πλάι μας.
Στην περιοχή συναντάμε τα ίχνη συνεχούς ανθρώπινης ζωής από τα προϊστορικά ευρήματα, την ελληνική μυθολογία, τους αρχαιολογικούς χώρους, τους πρωτοχριστιανικούς ναούς και τα Βυζαντινά μνημεία, στους ζωντανούς ακόμα χώρους της νεότερης ιστορίας μας, αλλά και τα ιβάρια που διατηρούν στο πέρασμα του χρόνου ζωντανή την παραδοσιακή τέχνη από γενιά σε γενιά.
O υγρότοπος που σήμερα ονομάζεται λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου-Αιτωλικού κατά την αρχαιότητα δέσποζε στην περιοχή αποτελώντας πηγή πλούτου και ανθρώπινης δραστηριότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι παρά τις αντίξοες συνθήκες που δημιουργούσε ιδιαίτερα η δράση του ποταμού Αχελώου και οι εκτεταμένες ελώδεις εκτάσεις της λίμνης Κυνίας αναπτύχθηκαν στην περιοχή κατά τους αρχαίους χρόνους σημαντικές πόλεις όπως η Πλευρώνα, η Καλυδώνα, η Αλύκηρνα και οι Οινιάδες.
Ο μύθος για τον καθαρμό του Αλκμέωνα είναι ο χαρακτηριστικότερος για το πώς αντιλαμβανόταν ο αρχαίος άνθρωπος τον καθοριστικό ρόλο του Αχελώου στην περιοχή. Το νερό, πάντα πολύτιμο για τον άνθρωπο, θεωρούνταν στην ελληνική μυθολογία, όπως και σε πολλές θρησκείες ακόμα και σύγχρονες, σαν στοιχείο κάθαρσης. Δεν θα μπορούσε αυτό παρά να ισχύει και για τα νερά του θεού Αχελώου. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο μητροκτόνος Αλκμέωνας προκειμένου να απαλλαγεί από το βαρύ του αμάρτημα και να αποκτήσει την ψυχική του ηρεμία, θα έπρεπε να εγκατασταθεί σε τόπο που δεν τον είχε δει ο ήλιος μέχρι την ημέρα τη μητροκτονίας. Έτσι, μετά από πολλές περιπλανήσεις έφτασε στις πηγές του Αχελώου, ο οποίος ανέλαβε το έργο του καθαρμού του, του πρόσφερε για σύζυγο την κόρη του και ένα χώρο εγκατάστασης στις εκβολές του. Εκεί μόλις έφθασε ο Αλκμέωνας ένοιωσε πλήρη ηρεμία. Ο τόπος αυτός δεν ήταν άλλος από αυτόν που είχαν δημιουργήσει οι προσχώσεις του ποταμού και μάλιστα σε μικρό χρονικό διάστημα αφού όπως υποδηλώνει ο μύθος δεν υπήρχε την εποχή του εγκλήματος.
Για το πώς γινόταν αντιληπτή τόσο η σημασία της λιμνοθάλασσας όσο και ο τρόπος της διαμόρφωσής της, είναι χαρακτηριστικός ο μύθος της νικηφόρας πάλης του Ηρακλή με τον Αχελώο, κατά την οποία του έκοψε από το κεφάλι του, που ήταν ταύρου, ένα κέρατο Για να επανακτήσει το κέρατο αυτό ο Αχελώος πρόσφερε στον Ηρακλή το κέρατο της Αμάλθειας που είχε στην κατοχή του.
Ρητά ο αρχαίος μύθος ορίζει ότι ο Ηρακλής έσπασε το αριστερό κέρατο . Αυτό παρίσταται όχι τυχαία σε όλες τις σωζόμενες εικόνες που αφορούν το μύθο. Η μετατόπιση της εκβολικής κοίτης του ποταμού αυτού γίνεται προς τα δεξιά του και με αυτό τον τρόπο παρίστατο το γεγονός ότι ενώ αριστερά του ο ποταμός άφηνε γόνιμα εδάφη, λιμνοθάλασσες, πηγή ψαριών και αλατιού δεξιά του προκαλούσε πλημμύρες και καταστροφές.
Κοντά στη λιμνοθάλασσα αναπτύσσεται ένα παζλ μορφών και σχηματισμών μια ποικιλότητα οικοτόπων που ο ένας διαδέχεται τον άλλο σε αρμονική συνέχεια. Ανοιχτή θάλασσα, εκβολικά συστήματα, βαλτώδεις εκτάσεις, λοφώδεις και ορεινές περιοχές, σε αυτά περιλαμβάνονται το μεγαλόπρεπο φαράγγι της Κλεισούρας, χαρακτηρισμένο σαν «περιοχή ιδιαιτέρου κάλλους» και το δάσος του Φράξου χαρακτηρισμένο σαν «Μνημείο της Φύσης». Το κυρίαρχο όμως είναι το σύμπλεγμα λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου - Αιτωλικού, με έκταση 150.000 στρέμματα που το καθιστούν το μεγαλύτερο στη χώρα μας και το δεύτερο μεγαλύτερο στην Ευρωπαϊκή Μεσόγειο.
Μια μεγάλη ποικιλία φυτών και ζώων με έντονη βέβαια την παρουσία των πουλιών, κοινών και σπάνιων, συναρπάζουν με την αρμονία στην κίνησή τους, με τα χρώματά τους, με τις φωνές τους αλλά και με την ευεργετική τους προσφορά στην ισορροπία της φύσης. Οι βασιλαετοί του Κουτσιλάρη, τα όρνια της Κλεισούρας, οι αβοκέτες και τα φλαμίγκο των αλυκών, οι καλαμοκανάδες, οι χουλιαρομύτες. είναι μερικά από τα είδη που ζουν πλάι μας.
Στην περιοχή συναντάμε τα ίχνη συνεχούς ανθρώπινης ζωής από τα προϊστορικά ευρήματα, την ελληνική μυθολογία, τους αρχαιολογικούς χώρους, τους πρωτοχριστιανικούς ναούς και τα Βυζαντινά μνημεία, στους ζωντανούς ακόμα χώρους της νεότερης ιστορίας μας, αλλά και τα ιβάρια που διατηρούν στο πέρασμα του χρόνου ζωντανή την παραδοσιακή τέχνη από γενιά σε γενιά.
O υγρότοπος που σήμερα ονομάζεται λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου-Αιτωλικού κατά την αρχαιότητα δέσποζε στην περιοχή αποτελώντας πηγή πλούτου και ανθρώπινης δραστηριότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι παρά τις αντίξοες συνθήκες που δημιουργούσε ιδιαίτερα η δράση του ποταμού Αχελώου και οι εκτεταμένες ελώδεις εκτάσεις της λίμνης Κυνίας αναπτύχθηκαν στην περιοχή κατά τους αρχαίους χρόνους σημαντικές πόλεις όπως η Πλευρώνα, η Καλυδώνα, η Αλύκηρνα και οι Οινιάδες.
Ο μύθος για τον καθαρμό του Αλκμέωνα είναι ο χαρακτηριστικότερος για το πώς αντιλαμβανόταν ο αρχαίος άνθρωπος τον καθοριστικό ρόλο του Αχελώου στην περιοχή. Το νερό, πάντα πολύτιμο για τον άνθρωπο, θεωρούνταν στην ελληνική μυθολογία, όπως και σε πολλές θρησκείες ακόμα και σύγχρονες, σαν στοιχείο κάθαρσης. Δεν θα μπορούσε αυτό παρά να ισχύει και για τα νερά του θεού Αχελώου. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο μητροκτόνος Αλκμέωνας προκειμένου να απαλλαγεί από το βαρύ του αμάρτημα και να αποκτήσει την ψυχική του ηρεμία, θα έπρεπε να εγκατασταθεί σε τόπο που δεν τον είχε δει ο ήλιος μέχρι την ημέρα τη μητροκτονίας. Έτσι, μετά από πολλές περιπλανήσεις έφτασε στις πηγές του Αχελώου, ο οποίος ανέλαβε το έργο του καθαρμού του, του πρόσφερε για σύζυγο την κόρη του και ένα χώρο εγκατάστασης στις εκβολές του. Εκεί μόλις έφθασε ο Αλκμέωνας ένοιωσε πλήρη ηρεμία. Ο τόπος αυτός δεν ήταν άλλος από αυτόν που είχαν δημιουργήσει οι προσχώσεις του ποταμού και μάλιστα σε μικρό χρονικό διάστημα αφού όπως υποδηλώνει ο μύθος δεν υπήρχε την εποχή του εγκλήματος.
Για το πώς γινόταν αντιληπτή τόσο η σημασία της λιμνοθάλασσας όσο και ο τρόπος της διαμόρφωσής της, είναι χαρακτηριστικός ο μύθος της νικηφόρας πάλης του Ηρακλή με τον Αχελώο, κατά την οποία του έκοψε από το κεφάλι του, που ήταν ταύρου, ένα κέρατο Για να επανακτήσει το κέρατο αυτό ο Αχελώος πρόσφερε στον Ηρακλή το κέρατο της Αμάλθειας που είχε στην κατοχή του.
Ρητά ο αρχαίος μύθος ορίζει ότι ο Ηρακλής έσπασε το αριστερό κέρατο . Αυτό παρίσταται όχι τυχαία σε όλες τις σωζόμενες εικόνες που αφορούν το μύθο. Η μετατόπιση της εκβολικής κοίτης του ποταμού αυτού γίνεται προς τα δεξιά του και με αυτό τον τρόπο παρίστατο το γεγονός ότι ενώ αριστερά του ο ποταμός άφηνε γόνιμα εδάφη, λιμνοθάλασσες, πηγή ψαριών και αλατιού δεξιά του προκαλούσε πλημμύρες και καταστροφές.